هوش مصنوعی ناجی تالاب های ایران
تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۰۹۸۵۷
امروز کمتر کسی است که از اهمیت حفظ تالاب‌ها در ایران خبر نداشته باشد، تالابهایی که شاید در ظاهر، فقط تعدادی پرنده و چند گونه گیاهی خاص به آن وابستهاند اما در چرخه طبیعت، نقش غیرقابل انکاری برای حفظ ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی دارند.
کم آبی آنها به‌طور مستقیم در زندگی مردم منطقه تاثیر میگذارد و باعث خشکی محیط، افزایش ریزگردها و کم شدن گونههای آبزی و به خطر افتادن سلامت غذایی منطقه میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از طرفی قانع نبودن برخی از کشورهای منطقه به حقابه خود از منابع آبی مشترک، بررسی میزان آب تالاب‌ها را به مساله‌ای جدی و حیاتی تبدیل کرده است.
در همین راستا تعدادی از محققان ایرانی در دانشکده مهندسی نقشه‌برداری دانشگاه تهران تلاش کرده‌اند تا با استفاده از هوش مصنوعی و تصاویر ماهواره‌ای، از پهنه‌های آبی ایران نقشههایی دقیق و با قابلیت بهروزرسانی تهیه کنند.
در گفت‌وگو با دکتر مهدی حسنلو، دانشیار دانشگاه تهران جزئیات این پژوهش و اثرگذاری آن بر مدیریت بهتر منابع آبی کشور را جویا شده‌ایم.
از آنجا که تالاب‌ها از مهمترین بخش های طبیعت برای حفظ سلامت و تعادل کره زمین هستند و ارزش زیست‌بوم تالاب‌ها ۱۰برابر جنگل‌ها و ۲۰۰برابر زمین‌های زراعی است، تعدادی از کشورهای جهان تصمیم گرفتند با بستن پیمانی برای حفاظت از تالاب‌های جهان اقدام کنند. این پیمان که با عنوان «کنوانسیون رامسر» شناخته میشود در سال ۱۹۷۱/۱۳۴۹ به امضای نمایندگانی از ۱۸کشور جهان‌رسید.
پایش تالاب‌ها به تصاویر هوایی نیاز دارد
برای مراقبت از هر چیزی نیاز است که با دقت تمام تغییر و تحولات آن را بررسی کنیم و بدانیم عامل هر تغییر چه بوده و آیا نتیجه مثبت و موثری داشته یا نه. درست مانند زمانی که برای کنترل سلامتی خود آزمایشهای دوره‌ای انجام میدهیم، برای تحت نظر گرفتن شرایط منابع آبی کشور هم نیاز داریم تا تغییرات آنها را رصد و عوامل ایجادکننده این تغییرات را شناسایی کنیم. این کار در دفتر تالاب‌های سازمان حفاظت محیطزیست انجام میشود اما انجام این بررسیها، زمان، هزینه و نیروی انسانی متخصص میخواهد و به همین دلیل ممکن است تهیه اطلاعات از وضعیت تالاب‌ها کار ساده‌ای نباشد.
دکتر مهدی حسنلو، دانشیار دانشکده مهندسی نقشه‌برداری دانشگاه تهران به همراه سه نفر از پژوهشگران ایرانی توانسته‌اند با ارائه طرحی به جمعآوری داده‌های تالاب‌های ایران کمک کنند. دکتر‌حسنلو در توضیح پژوهش انجام شده به «جام‌جم» میگوید: «برای نگهداری و حفاظت از تالاب‌ها باید شرایط زیستمحیطیشان به‌طور مرتب کنترل شود، ما برای این کار نیاز به تهیه نقشه دقیق از آنها داریم. بنابراین تصویربرداری و امکان تکرارپذیری آن برای ما اهمیت دارد. چون تالاب‌ها و آب درون آنها در فصلهای مختلف متناسب با میزان بارندگی تغییراتی دارند که باید ثبت شود.»
او با اشاره به این که برداشت آبهای زیرزمینی در شرایط تالاب‌ها تأثیر جدی دارد، میگوید: «برای آن که قبل از نابودی تالاب‌ها بتوانیم اقدامی انجام دهیم، باید بتوانیم میزان دقیق تبخیر سطحی و برداشت آبهای زیرزمینی را زیر نظر داشته باشیم. پس ابزاری نیاز داریم که به صورت دوره‌ای وضعیت پهنه‌های آبی کشور را بررسی کند.»
این روش چه مزیتهایی دارد؟
به گفته دکتر حسنلو، خیلیها با شنیدن نام تالاب، آبی که در محیطی بسته جمع شده را تصور می‌کنند در حالی که تالاب صرفا به محیطی که آب در آن وجود داشته باشد اطلاق نمیشود بلکه در تعریف دقیق تالاب آمده است: مناطق مردابی، آبگیردائم یا موقت با آب ساکن یا جاری، پهنه‌های گلی و سنگی، رودخانه‌ها، مرداب‌های جنگلی و دریاچه‌های شور نیز جزو تالاب‌ها محسوب می‌شوند.
او در توضیح روش استفاده از هوش‌مصنوعی و تصاویر ماهواره‌ای برای زیر نظر گرفتن تالاب‌ها میگوید: «ماهواره سازمان فضایی اروپا سنتینل۱و۲(Sentinel)، پنج روز یکبار از زمین تصویر تهیه می‌کند و داده‌های آن به صورت رایگان قابل دریافت است. ما با بهرهگیری از الگوریتمهای هوش مصنوعی توانسته‌ایم داده‌های ماهواره‌ای دریافت شده را به اطلاعات قابل استفاده درباره گونههای مختلف تالاب‌ها تبدیل کنیم.»
این پژوهشگر مهندسی نقشه‌برداری در توصیف مزیت این روش نسبت به روشهای سنتی و قدیمی میگوید: «قبل از این روش، متخصصانی که میخواستند وضعیت آب تالاب‌ها را بررسی کنند میبایست حضوری به منطقه مورد نظر میرفتند و با انجام آزمایشهای مختلف شرایط زیست‌محیطی منطقه را ارزیابی میکردند، گاهی ابعاد این بررسی محدودهای حدود ۱۰۰کیلومتر در ۱۰۰کیلومتر بود که واقعا زمانگیر و هزینهبر میشد اما با روش جدید، محققان می‌توانند در هر لحظهای که بخواهند به شکل تکرارپذیر داده‌های مربوط به پهنه‌های آبی کشور را دریافت کنند و مورد ارزیابی قرار دهند. به این ترتیب روال تهیه نقشهها و دادهها بسیار سریع‌تر از قبل پیش خواهد رفت و فرصت بررسی تغییر و تحولات در تالاب‌ها و رودخانههای ایران مهیا میشود.» این کار کمک می‌کند تا سازمان محیطزیست بتواند نظارت دقیق‌تری بر وضعیت آب کشور داشته باشد و قبل از آن که خطر جدی برای زیست‌بوم یک ناحیه رخ دهد، اقدام کند.
داده‌های متنوع جغرافیایی از تمام جهان
از مهمترین کاربردهای ماهوارههایی که در جو زمین مشغول عکسبرداری هستند، تهیه تصاویر جغرافیایی و جوی است. ماهوارههای سنتینل از معروفترین و پرکاربردترین ماهوارههایی است که داده‌های کاملی از سراسر کره زمین به صورت رایگان در پایگاه داده‌های خود ارائه می‌کند. این ماهوارهها در اتحادیه اروپا و با هدف تهیه تصاویر زمینی و اقیانوسی و بررسی شرایط آبوهوایی ساخته و تا به حال پنج سری از آنها به فضا پرتاب شده است. ماهواره سنتینل۱ قادر است تصاویر هوایی تهیه شده از سراسر کره زمین را به صورت شبانهروزی در هر شرایط آبوهوایی ثبت و به زمین ارسال کند. سنتینل۲ به صورت اختصاصی روی عوارض زمینی پوشش گیاهی و آب تمرکز دارد. این ماهواره با کار در ۱۳باند طیفی با توان تفکیک ۲۰،۱۰،۶۰ متر می‌تواند اطلاعات خوبی درباره پهنه‌های آبی سرزمینهای مختلف به دست دهد. اندازهگیری بخار و میزان آب موجود در ابرها از امکانات ماهواره سنتینل۳ است که می‌تواند در پیشبینیهای هواشناسی و بررسی تغییرات اقلیم در طولانی مدت بسیار موثر باشد. از دیگر قابلیتهای این ماهواره اندازهگیری تابش حرارتی منتشر شده از سطح زمین و تعیین درجه حرارت سطح دریاهاست. سنتینل۴ با هدف جمعآوری اطلاعات درباره غلظت ذرات گوگرد و گازهای موجود در جو طراحی و داده‌های آن به صورت اختصاصی برای برنامه‌های مهم و جهانی نظارت بر محیطزیست مورد استفاده قرار می‌گیرد. بررسی و سنجش کیفیت هوا، میزان تابش خورشید و تغییرات آن، نظارت بر لایه ازن و لایه‌های مختلف جو و بررسی عوارض سطحی زمین با قدرت تفکیک بسیار بالا از ماموریت‌های جدیدترین ماهواره سنتینل یعنی شماره۵ است که سال۲۰۲۰ در مدار زمین قرار گرفت.
سازمان فضایی ایران سال گذشته با پرتاب ماهواره خیام که در همکاری با کشور روسیه ساخته و به فضا پرتاب شد، اولین گامهای جدی در ساخت ماهوارههای تصویربرداری با دقت بالا را برداشته است. ساخت و توسعه ماهوارههایی که کاربردهای سنجش از دور دارند می‌تواند برای ایران بسیار مفید باشد اما قطعا استفاده از داده‌های رایگان تجهیزات باکیفیت جهانی هم می‌تواند کمک کند تا از فناوریهای جدید برای پایش بهتر و دقیق‌تر ذخایر و منابع کشورمان استفاده کنیم.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: هوش مصنوعی تالاب های ایران تالاب هامون حقابه مهدی حسنلو آبی کشور تالاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۰۹۸۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
زمین توان پذیرش رفاه مصنوعی را ندارد
ایسنا/مازندران عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با بیان اینکه طی ۲۰ سال اخیر مسائل محیط زیستی اعم از ریزگردها، زباله شهرهای شمالی در ساحل، از بین رفتن جنگل‌ها، زمین خواری، کوه خواری، ماسه خواری و دسترسی زیاد به دریا افزایش یافته، گفت: لازم است مسئولان کشورهای مختلف این مسائل را جدی‌تر تلقی کنند؛ چرا که زمین توان پذیرش جمعیت بیشتر و استفاده و رفاه تصنعی را ندارد.
استادیار گروه آموزشی محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه نوشیروانی بابل به مناسبت هفته «زمین پاک» در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: انسان از ۱۰ هزار سال پیش کشاورزی و یکجا نشینی و توسعه شهرها را شروع کرد که حدود ۳۰۰ سال پیش وارد انقلاب و دوره صنعتی شد و به طور خاص بعد از جنگ جهانی دوم وارد دوره جدیدی شد و عصر جدیدی شروع شد که ۲۰۰ سال پیش وجود نداشت.
عزیر عابسی تصریح کرد: این عصر جدید با افزایش جمعیت به شدت زیاد انسان از ۱ به ۸ میلیارد و افزایش سطح رفاه و بهداشت انسان که همه و همه در پی آن مصرف بالای آب، انرژی، تغییر کاربری اراضی و تولید زباله را نیز به همراه داشته روبرو شد.
وی با اشاره به اینکه به گفته بسیاری از افراد در گذشته این مشکلات وجود نداشت که کاملا درست است، خاطرنشان کرد: در قدیم پلاستیک نبود، نوشیدنی‌ها در ظرف‌های یکبار مصرف استفاده نمی‌شد، زباله‌های الکترونیکی اصلا وجود نداشت.
استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل ادامه داد: این موارد مسائل هزاره جدید، سده جدید و شاید حتی طی۳۰ سال اخیر است که باعث فشار زیاد به طبیعت شده است.
وی افزود: زباله‌هایی که طبیعت نمی‌تواند در خود جذب و هضم کند، منابع آبی که دیگر طبیعت برای فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی ندارد همچنین منابع سوختی که از اعماق زمین خارج و وارد اتمسفر میشود موجب گرمایش زمین شده است.
عابسی با اشاره اینکه دوره جدید، دوره‌ای است که زمین تحت فشار است و نیاز به حمایت دارد، افزود: باید ۸ میلیارد انسانی که روی کره زمین زندگی می‌کنند متوجه شوند که رفتار سنتی و غلط را عوض کنند و آموزش متناسب و مدرن ببینند.
این محقق، پژوهشگر و استاد محیط زیست تاکید کرد: بچه‌هایی که با موبایل، باتری و لوازم الکترونیکی در ارتباط هستند باید بدانند که این موارد بعد از چند سال به بدترین و خطرناک‌ترین نوع زباله به دلیل وجود سرب و جیوه تبدیل می‌شوند.همچنین تا می‌توانند از مصرف پلاستیک پرهیز کنند و اگر استفاده کردند به گونه‌ای باشد که وارد روند بازیافت شود.
وی افزود: فرهنگ سازی، آموزش و فهمیدن تغییری که اتفاق افتاده را حتما باید به نسل جدید دانش آموزان و دانشجویان آموزش داد چرا که جای این آموزش به شدت خالی است.
عابسی با بیان اینکه درسی در دوره دوم متوسط به نام شناخت انسان و محیط زیست وارد شد که خیلی دیر است، تصریح کرد: چون این آموزش‌ها باید از دبستان شروع شود و در دانشگاه هم همین درس اختیاری است و به همین دلیل خیلی از فارغ التحصیلان مقطع دکتری موارد بسیار ساده محیط زیست را نمی‌دانند در حالی هر بچه‌ای در اروپا در حال آموزش دیدن موضوعات مختلف محیط زیستی است.
استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با اشاره اینکه آموزش خیلی خیلی مهم است، ادامه‌داد: متاسفانه آموزش‌ها هنوز به صورت مبسوط شروع نشده و تصمیات خیلی ساده‌ای گرفته شد و بیشتر خانواده‌ها خودشان آموزش‌های لازم را به فرزندانشان می‌دهند.
وی افزود: شبکه‌های مردم نهاد نیز با اجرای برنامه‌های مختلف در این راستا کمک می‌کنند اما بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مسئولان، مدارس و دانشگاه کوتاهی کرده و برای آموزش و حل معضلات ورود نکرده است.
انتهای پیام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد